با گسترش استفاده از انرژی خورشیدی، این سؤال مطرح میشود که آیا پنل خورشیدی در هوای ابری کار میکند و برق تولید میکند؟ برخلاف تصور رایج، حتی بدون نور مستقیم خورشید، پنلها قادر به تولید انرژی هستند.
در این مقاله از مجله برق اضطراری بررسی میکنیم که پنلهای خورشیدی در شرایط ابری چگونه عمل میکنند، چه عواملی بر راندمان آنها تأثیر دارد و چگونه میتوان در روزهای کم نور بیشترین بازده انرژی را کسب کرد.
باورهای اشتباه درباره انرژی خورشیدی در روزهای ابری
بر خلاف تصور رایج، پنل خورشیدی در هوای ابری کار میکند و تنها مختص به هوای آفتابی نیست. پژوهشی منتشر شده در ResearchGate 2023 نشان میدهد که حتی در شرایط ابری، نور خورشید به صورت پراکنده به زمین میرسد و سلولهای فتوولتائیک میتوانند آن را به برق تبدیل کنند.
در این مطالعه، ابرهای نازک حدود ۲۴٪ و ابرهای متراکم تا ۶۷٪ از توان خروجی پنل را کاهش میدهند، اما سیستم هیچ گاه کاملاً متوقف نمیشود. بنابراین، پنلهای خورشیدی حتی در مناطق ابری نیز میتوانند بخش قابل توجهی از نیاز انرژی روزمره را تأمین کنند.
بیشتر بدانید: [عملکرد پنل خورشیدی در شب]
نحوه عملکرد پنل خورشیدی و نقش نور در تولید برق

پنلهای خورشیدی با استفاده از فناوری فوتوولتائیک نور خورشید را مستقیماً به انرژی الکتریکی تبدیل میکنند. وقتی نور خورشید به سلولهای خورشیدی میتابد، فوتونها باعث آزاد شدن الکترونها در مواد نیمه هادی میشوند و جریان برق مستقیم (DC) ایجاد میشود.
تبدیل نور خورشید به برق توسط سلولهای خورشیدی
سلولهای خورشیدی از لایههای سیلیکونی ساخته شدهاند که میدان الکتریکی داخلی ایجاد میکنند و حرکت آزاد الکترونها را ممکن میسازند. هرچه شدت نور خورشید بیشتر باشد، جریان برق تولیدی بالاتر میرود.
نقش تابش مستقیم و نور پراکنده در تولید برق پنل خورشیدی
بر خلاف تصور رایج، پنل خورشیدی در هوای ابری کار میکند و تنها از نور مستقیم خورشید استفاده نمیکنند. سه منبع نور اصلی برای تولید برق وجود دارد:
- تابش مستقیم: نوری که بدون مانع از خورشید به سطح پنل میرسد.
- نور پراکنده: نوری که از میان ابرها عبور یا در جو پخش میشود.
- نور بازتابی: نوری که از سطوح زمین، دیوارها یا برف منعکس میشود.
حتی در روزهای ابری یا نیمه ابری، پنلهای خورشیدی همچنان قادر به تولید برق هستند. هرچند بازده کمی کاهش مییابد، اما سیستم فعال باقی میماند و انرژی مورد نیاز را تأمین میکند.
پیشنهاد میشه: [پنل خورشیدی فیلم نازک چیست]
آیا پنل خورشیدی در هوای ابری کار میکند؟
حتی در هوای ابری یا نیمه ابری، پنل خورشیدی در هوای ابری کار میکند و قادر به تولید برق هستند؛ هرچند بازده کمی کاهش مییابد، اما سیستم همچنان انرژی مورد نیاز را تأمین میکند و در مناطق ابری یا مه آلود نیز کاربردی و اقتصادی باقی میماند.
مقایسه عملکرد پنل در روز آفتابی و ابری
شدت و زاویه تابش نور خورشید مستقیماً بر راندمان پنلهای خورشیدی تأثیر میگذارد. تفاوت تولید برق در روزهای آفتابی و ابری به شرح زیر است.
- روز آفتابی: تابش مستقیم خورشید بیشترین انرژی را به سلولها منتقل میکند و پنلها با حداکثر راندمان کار میکنند.
- روز ابری: نور پراکنده انرژی پنل را تأمین میکند، بنابراین تولید برق حدود ۱۰ تا ۳۰ درصد کمتر از شرایط آفتابی خواهد بود.
- نتیجه: با وجود کاهش راندمان، پنلها همچنان قادر به شارژ باتریها و تأمین نیازهای پایهای برق هستند.
جدول زیر مقایسهای بین شرایط مختلف نور و تأثیر آن بر راندمان پنل ارائه میدهد.
| توضیح عملکرد
|
راندمان تقریبی پنل خورشیدی
|
نوع تابش نور
|
شرایط آب و هوای |
| بیشترین تولید برق، مناسب برای شارژ کامل باتری و استفاده بهینه از سیستم
|
۹۰–۱۰۰٪
|
تابش مستقیم
|
روز آفتابی |
| کاهش جزئی تولید برق، هنوز برای اکثر کاربردها کافی است
|
۷۰–۸۵٪
|
ترکیبی از تابش مستقیم و پراکنده
|
روز نیمه آفتابی / کمی ابری
|
| کاهش تولید قابل توجه، اما پنلها هنوز جریان تولید میکنند
|
۵۰–۷۵٪
|
نور پراکنده
|
روز ابری / مه آلود
|
| تولید برق محدود، مناسب برای استفاده محدود یا ذخیره انرژی در باتری
|
۳۰–۵۰٪
|
نور پراکنده بسیار کم
|
روز بارانی شدید
|
تأثیر انواع ابر بر تولید برق پنل خورشیدی

چگالی و ضخامت ابرها تأثیر مستقیم بر میزان نور دریافتی پنلهای خورشیدی دارند. حتی در روزهای ابری، پنلها میتوانند برق تولید کنند، اما میزان تولید نسبت به روزهای آفتابی کاهش مییابد.
ابرها و ضخامت آن بر راندمان پنل خورشیدی
ابرها با تراکم متفاوت، راندمان پنل خورشیدی را تغییر میدهند:
- ابرهای نازک و کم تراکم: اجازه عبور نور بیشتر را میدهند؛ راندمان تقریباً ۷۰–۸۵٪ است.
- ابرهای ضخیم و متراکم: نور محدود میشود؛ راندمان ممکن است به حدود ۵۰٪ برسد.
- ابرهای طوفانی یا بارانی: نور بسیار محدود است و پنلها فقط نیازهای پایهای انرژی را تأمین میکنند
با وجود کاهش بازده، پنلهای خورشیدی در روزهای ابری هم قادر به تولید برق هستند و آگاهی از تفاوت راندمان به بهرهوری بهتر سیستم کمک میکند.
نقش نوع پنل در تولید برق در روزهای ابری (مونوکریستال vs پلیکریستال)
نوع پنل خورشیدی تأثیر قابل توجهی بر راندمان تولید برق در نور کم و روزهای ابری دارد. انتخاب بین پنلهای مونوکریستال و پلیکریستال باید بر اساس نیاز انرژی، بودجه و شرایط آب و هوایی انجام شود تا بیشترین بهرهوری حاصل شود.
مزایای پنل مونوکریستال در نور کم
ویژگیها و عملکرد پنل مونوکریستال در روزهای ابری به شرح زیر است.
- راندمان بالاتر در تبدیل نور پراکنده به برق، حتی در روزهای ابری
- نیاز به فضای کمتر برای نصب، مناسب پشتبامهای کوچک
- عمر طولانی و کاهش افت عملکرد با گذر زمان
پیشنهاد میشه: [پنل خورشیدی پلی کریستال]
عملکرد پنل پلیکریستال در روزهای ابری
عملکرد پنل پلیکریستال در روزهای ابری به شرح زیر است.
- هزینه کمتر نسبت به مونوکریستال، اما راندمان کمی پایین تر در نور کم
- مناسب برای شرایط آفتابی و نیمه آفتابی
- گزینه اقتصادی برای پروژههای بزرگ و نصب در زمینهای وسیع
برای اطلاعات بیشتر: [پنل خورشیدی مونوکریستال]
جدول زیر مقایسه پنلهای مونوکریستال و پلیکریستال را نشان میدهد.
| نوع پنل | راندمان | فضای نصب
|
عمر مفید
|
مزایا
|
| مونوکریستال | 18–22٪
|
کم، مناسب پشتبامهای کوچک
|
25–30 سال
|
تولید برق پایدار حتی در نور کم، کاهش افت عملکرد
|
| پلیکریستال | 15–18٪
|
بیشتر، مناسب زمینهای وسیع
|
20–25 سال
|
اقتصادیتر، مناسب پروژههای بزرگ
|
تأثیر دما و رطوبت بر راندمان پنل خورشیدی در روزهای ابری

دمای محیط و رطوبت هوا نقش مهمی در عملکرد پنلهای خورشیدی دارند، به ویژه در روزهای ابری. روزهای ابری معمولاً با دمای پایین تر همراه هستند که برای پنلها مفید است، زیرا دمای زیاد باعث کاهش راندمان سلولهای خورشیدی میشود.
اثر دما و رطوبت بر عملکرد پنلها
عملکرد پنل خورشیدی در روزهای ابری تحت تأثیر دما و رطوبت به شرح زیر است:
- اثر دما: کاهش دمای محیط باعث افزایش راندمان پنل میشود، زیرا مقاومت داخلی سلولهای خورشیدی کمتر شده و جریان خروجی بهینه تر میشود.
- اثر رطوبت: رطوبت بالا ممکن است قطرات آب روی سطح پنل ایجاد کند و تابش خورشید را کمی کاهش دهد، اما این تأثیر معمولاً جزئی است.
- توجه به شرایط محلی: نصب پنلها در مناطق مرطوب نیازمند شیب مناسب و تمیزکاری منظم است تا از رسوب و خیسشدن طولانی جلوگیری شود.
با رعایت این نکات، کاربران میتوانند در مناطق ابری و مرطوب بیشترین بازده انرژی را از پنلهای خورشیدی خود دریافت کنند.
تکنولوژیهای نوین برای افزایش راندمان پنلهای خورشیدی در نور کم
با پیشرفت فناوری، پنلهای خورشیدی مدرن حتی در شرایط نور کم و روزهای ابری راندمان بهتری دارند. این نوآوریها به ویژه برای مناطقی با تابش پراکنده اهمیت دارند و میزان تولید برق را افزایش میدهند.
پنلهای نسل جدید با لایههای نانو
پنلهای مجهز به نانوذرات، قادرند طیف گستردهای از نور را جذب کنند. حتی نور پراکنده و غیرمستقیم نیز به برق تبدیل میشود و راندمان تولید انرژی تا ۱۰–۱۵٪ افزایش مییابد.
سلولهای حساس به نور پراکنده
این سلولهای پیشرفته برای کارکرد بهینه در نور غیرمستقیم طراحی شدهاند و انرژی خورشید را حتی در ساعات ابری یا مه آلود جمعآوری میکنند، و جریان برق یکنواخت تولید میکنند.
با استفاده از این تکنولوژیها، سیستمهای خورشیدی در مناطق با تابش محدود یا آب و هوایی ابری بهرهوری بیشتری خواهند داشت.
روشهای افزایش عملکرد پنلهای خورشیدی در هوای ابری
عملکرد پنل خورشیدی حتی در شرایط نور کم و هوای ابری (Solar panel in cloudy weather) میتوان با رعایت چند نکته ساده، راندمان پنلهای خورشیدی را بهینه کرد و تولید برق را افزایش داد.
تنظیم زاویه نصب بهینه
تنظیم دقیق زاویه پنل مطابق با موقعیت جغرافیایی و فصل، میزان دریافت نور پراکنده را افزایش میدهد و عملکرد کلی سیستم خورشیدی را بهبود میبخشد.
پاک سازی منظم سطح پنل
گرد و غبار، برگها و آلودگیها تابش نور خورشید را کاهش میدهند. پاک سازی دورهای سطح پنل باعث حفظ حداکثر راندمان و عملکرد بهینه آن میشود.
استفاده از اینورترهای مناسب
اینورترهای پیشرفته میتوانند ولتاژ و جریان تولیدی در شرایط کم نور را بهینه کنند و انرژی خورشیدی تولید شده را به صورت پایدار و مطمئن به شبکه برق منتقل نمایند.
نصب پنل خورشیدی در شهرهای ابری: آیا امکانپذیر است؟

نصب پنل خورشیدی در شهرهای ابری ممکن است نگرانیهایی ایجاد کند و افراد به این فکر کنند که آیا پنل خورشیدی در هوای ابری کار میکند؟!
اما بررسی عملکرد واقعی و تحلیل اقتصادی نشان میدهد که این سیستمها همچنان گزینهای مناسب برای تولید انرژی پاک هستند.
- عملکرد در نور پراکنده: حتی در روزهای ابری، پنلها قادر به جذب نور پراکنده و تولید برق کافی برای نیازهای پایه و شارژ باتری هستند.
- بازده اقتصادی: کاهش تولید در هوای ابری وجود دارد، اما بازده سالانه مناسب است وسرمایه گذاری اقتصادی باقی میماند.
- افزایش راندمان با فناوری: استفاده از پنلهای مونوکریستال با راندمان بالا و اینورترهای پیشرفته، عملکرد سیستم در نور کم را بهینه میکند.
تجربه کشورهای ابری در استفاده از انرژی خورشیدی
کشورهایی با آسمان غالباً ابری، با برنامه ریزی و فناوری پیشرفته، موفق شدهاند از انرژی خورشیدی بهرهمند شوند. تجربه آنها میتواند الگوی مناسبی برای مناطق مشابه باشد.
- آلمان: حتی با آسمان ابری، با پنلهای مونوکریستال راندمان بالا و شبکههای برق هوشمند، یکی از بزرگ ترین تولیدکنندگان انرژی خورشیدی در اروپا است.
- بریتانیا: استفاده از فناوریهای ذخیرهسازی انرژی پیشرفته و اینورترهای کارآمد باعث شده پنلهای خورشیدی حتی در روزهای ابری و نور کم، برق قابل اعتماد تولید کنند.
- کانادا: نصب پنلهای مقاوم به سرما و رطوبت در شمال کشور، نشان میدهد حتی مناطق با شرایط سخت نیز میتوانند از انرژی خورشیدی بهره ببرند.
تجربه کشورهای ابری نشان میدهد که با انتخاب پنل مناسب، فناوریهای پیشرفته و برنامهریزی دقیق، استفاده از انرژی خورشیدی در مناطق با نور کم و شرایط ابری نیز عملی و اقتصادی است.
سؤالات متداول درباره عملکرد پنل خورشیدی در هوای ابری
1. آیا پنل خورشیدی در هوای ابری کار میکند؟
بله، پنلها حتی در نور پراکنده و روزهای ابری هم برق تولید میکنند، هرچند میزان آن کمتر از روزهای آفتابی است
2. کدام نوع پنل برای شرایط ابری مناسبتر است؟
پنلهای مونوکریستال به دلیل حساسیت بالاتر به نور، در روزهای ابری عملکرد بهتری دارند
3. آیا دما و رطوبت هوا روی راندمان پنل تأثیر میگذارد؟
بله، دما و رطوبت میتوانند بازده پنل را کاهش یا افزایش دهند؛ هوای خنک معمولاً راندمان را کمی بهبود میدهد
جمعبندی: پنل خورشیدی در هوای ابری کار میکند؟
طبق بررسیهای مجله برق اضطراری، پنل خورشیدی در هوای ابری کار میکند و برق تولید میکند، هرچند بازده کمتر از روزهای آفتابی است. نوع پنل، زاویه نصب، تراکم ابر و فناوریهای نوین نقش مهمی در افزایش راندمان دارند. با انتخاب درست پنل و نگهداری منظم، نصب پنل خورشیدی در مناطق ابری اقتصادی و کاربردی است.

























