در راستای توسعه انرژی‌های تجدیدپذیر و بهره‌گیری از ظرفیت‌های خورشیدی در مناطق مختلف کشور، شهرستان زرند استان کرمان به عنوان یکی از پیشگامان این حوزه، نخستین نیروگاه خورشیدی روی چاه آب کشاورزی را در منطقه سیریز نصب و راه‌اندازی کرده است. این اقدام نه تنها گامی مؤثر در جهت پایداری منابع انرژی و حفاظت از منابع آبی منطقه است، بلکه به عنوان یک الگوی موفق برای سایر مناطق کشاورزی کشور نیز قابل الگوبرداری است.
افتتاح نیروگاه خورشیدی سیریز؛ گام عملی در مدیریت منابع
به گزارش خبرنگار مهر، سید رضا حسینی‌نژاد، فرماندار شهرستان زرند، در مراسم بهره‌برداری از این پروژه که ظهر سه‌شنبه برگزار شد، اعلام کرد: «نخستین نیروگاه خورشیدی نصب‌شده بر روی چاه آب کشاورزی منطقه سیریز با ظرفیت ۳۰ کیلووات، شامل ۵۲ پنل خورشیدی ۵۵۰ واتی است که با اعتباری در حدود یک میلیارد و ۵۰۰ میلیون تومان و در مدت زمان ۲۰ روز اجرا و به بهره‌برداری رسیده است.»
وی با تأکید بر ضرورت بهره‌گیری از منابع پاک و پایدار انرژی در حوزه کشاورزی ادامه داد: «با نصب و راه‌اندازی این نیروگاه خورشیدی، توانسته‌ایم مدیریت دقیقی بر مصرف برق و آب این واحد کشاورزی اعمال کنیم و از بروز خساراتی بالغ بر ۵ میلیارد تومان به این مجموعه ۷۰ هکتاری جلوگیری کنیم. این اقدام در واقع یک راهکار مهم برای جلوگیری از افت بهره‌وری و خسارات ناشی از نوسانات برق در سیستم‌های پمپاژ آب به شمار می‌رود.»
کشاورزی هوشمند با انرژی خورشیدی
در سال‌های اخیر، یکی از چالش‌های مهم در حوزه کشاورزی، تأمین پایدار برق برای چاه‌های آب کشاورزی بوده است. خاموشی‌های مکرر، نوسانات ولتاژ و هزینه‌های بالای سوخت‌های فسیلی برای پمپاژ آب، باعث شده بسیاری از کشاورزان با مشکلات جدی در روند آبیاری زمین‌های خود مواجه شوند. فرماندار زرند در همین راستا گفت: «نیروگاه خورشیدی سیریز، نمونه‌ای موفق از کشاورزی هوشمند با استفاده از فناوری‌های نوین انرژی است که می‌تواند الگویی برای تمام بهره‌برداران بخش کشاورزی باشد.»
وی همچنین از کشاورزان شهرستان زرند خواست تا برای کاهش هزینه‌ها و افزایش بهره‌وری، نسبت به نصب نیروگاه‌های خورشیدی روی چاه‌های آب خود اقدام کنند. به گفته حسینی‌نژاد، همکاری میان کشاورزان و نهادهایی مانند جهاد کشاورزی و شرکت توزیع نیروی برق، کلید اصلی اجرای این پروژه‌هاست.
کاهش خسارت، افزایش درآمد
فرماندار زرند در بخش دیگری از سخنان خود به مزایای اقتصادی نصب نیروگاه خورشیدی پرداخت و افزود: «جلوگیری از وارد آمدن خسارات میلیاردی تنها یکی از منافع اجرای این طرح است. در کنار آن، کشاورزان با بهره‌گیری از این منابع پایدار انرژی، می‌توانند هزینه‌های برق مصرفی خود را به شکل چشمگیری کاهش دهند و حتی در برخی موارد، برق تولیدی مازاد خود را به شبکه سراسری بفروشند.»
بررسی‌های کارشناسی نشان می‌دهد که استفاده از سامانه‌های خورشیدی در بخش کشاورزی، ضمن تأمین برق پایدار و مستقل، منجر به افزایش بازدهی در آبیاری، کاهش هزینه‌های تعمیر و نگهداری پمپ‌ها، و افزایش عمر مفید تجهیزات برقی می‌شود.
راهکاری برای مقابله با بحران برق
در سال‌های اخیر، افزایش مصرف برق به‌ویژه در فصل تابستان، باعث اعمال برنامه‌های مدیریت بار و خاموشی‌های برنامه‌ریزی‌شده در مناطق مختلف کشور شده است. این موضوع در مناطق کشاورزی از اهمیت بیشتری برخوردار است؛ چرا که قطعی‌های ناگهانی برق می‌تواند موجب از دست رفتن بخش بزرگی از محصولات کشاورزی و خسارات مالی جدی شود.
نیروگاه خورشیدی نصب‌شده در سیریز، با هدف تأمین پایدار انرژی برای یک مزرعه ۷۰ هکتاری طراحی شده و با قطع وابستگی به شبکه برق سراسری، پایداری مصرف را تضمین کرده است. این اقدام، به‌ویژه در فصل‌های پرمصرف تابستان، می‌تواند گره‌گشای بسیاری از دغدغه‌های کشاورزان باشد.
حمایت‌های دولتی و ضرورت اطلاع‌رسانی
یکی از نکات مهم در اجرای چنین پروژه‌هایی، وجود حمایت‌های مالی و فنی از سوی نهادهای دولتی است. در همین راستا، فرماندار زرند از همکاری و حمایت دستگاه‌هایی همچون جهاد کشاورزی، استانداری کرمان، اداره برق و بخش خصوصی قدردانی کرد و افزود: «در صورتی که کشاورزان از ظرفیت‌های حمایتی موجود استفاده کنند، می‌توان شاهد گسترش چشمگیر این پروژه‌ها در سطح شهرستان بود.»
وی تأکید کرد: «نیاز است تا اطلاع‌رسانی گسترده‌تری در این زمینه انجام شود و کشاورزان از مزایا، نحوه دریافت تسهیلات و مراحل اجرای پروژه‌های خورشیدی آگاه شوند. ما از تمامی رسانه‌های محلی و ملی دعوت می‌کنیم تا در این مسیر نقش‌آفرینی کنند.»
آینده روشن با انرژی خورشیدی
راه‌اندازی نیروگاه خورشیدی در سیریز زرند تنها یک پروژه در میان ده‌ها طرح مشابه نیست؛ بلکه آغاز مسیری جدید در مدیریت پایدار منابع انرژی و آب است. فرماندار زرند ابراز امیدواری کرد که با برنامه‌ریزی دقیق و حمایت‌های لازم، طی سال‌های آینده شاهد رشد فزاینده نیروگاه‌های خورشیدی در بخش کشاورزی شهرستان زرند باشیم.
به گفته کارشناسان حوزه انرژی، ایران با داشتن بیش از ۳۰۰ روز آفتابی در سال و میانگین تابش بالا، ظرفیت بالایی برای توسعه انرژی خورشیدی دارد. اگر این پتانسیل به‌درستی مدیریت و به کار گرفته شود، کشور می‌تواند بخش عمده‌ای از نیاز انرژی خود را از طریق منابع پاک و تجدیدپذیر تأمین کرده و وابستگی به سوخت‌های فسیلی را کاهش دهد.
جمع‌بندی
نخستین نیروگاه خورشیدی نصب‌شده بر روی چاه آب کشاورزی در منطقه سیریز زرند، گامی مهم در جهت تحول کشاورزی سنتی به کشاورزی نوین و هوشمند است. این پروژه نمونه‌ای از مدیریت کارآمد منابع، استفاده بهینه از ظرفیت‌های بومی و حرکت در مسیر توسعه پایدار به شمار می‌رود. اگر الگوی سیریز در سایر شهرستان‌ها نیز پیاده‌سازی شود، می‌توان امیدوار بود که در آینده‌ای نزدیک، کشاورزی ایران با تکیه بر انرژی‌های تجدیدپذیر، مسیر تازه‌ای از پیشرفت را تجربه کند.
