در سال‌های اخیر، گسترش استفاده از منابع انرژی تجدیدپذیر به عنوان یک ضرورت مهم برای مقابله با بحران انرژی، کاهش آلاینده‌های زیست‌محیطی و توسعه پایدار در کشور مطرح شده است. در این راستا، شهرستان آشتیان در استان مرکزی با بهره‌برداری از ۱۲ نیروگاه خورشیدی کوچک مقیاس، گام بلندی در جهت تحقق اهداف ملی در حوزه انرژی‌های نو برداشته است.
در آئین افتتاح این پروژه‌ها، حمیدرضا سهرابی‌نیا، مدیر توزیع برق شهرستان آشتیان با اشاره به اهمیت این طرح‌ها، اظهار داشت که این نیروگاه‌ها بخشی از برنامه‌های حمایتی در قالب طرح «جهاد روشنایی» و همکاری با کمیته امداد امام خمینی (ره) و بسیج سازندگی بوده‌اند. هدف اصلی این پروژه‌ها، حمایت از خانوارهای محروم و کم‌برخوردار و توانمندسازی اقتصادی آن‌ها از طریق درآمدزایی پایدار است.
مشخصات فنی نیروگاه‌های نصب‌شده
پروژه‌های اجرا شده در شهرستان آشتیان شامل ۱۲ سامانه خورشیدی با ظرفیت اسمی هرکدام ۵ کیلووات هستند. در مجموع، این نیروگاه‌ها توان تولید ۶۰ کیلووات برق را دارند که به شبکه سراسری تزریق می‌شود. از میان این ۱۲ واحد، دو نیروگاه به خانواده‌های تحت پوشش کمیته امداد اختصاص داده شده و ۱۰ واحد دیگر با همت بسیج سازندگی راه‌اندازی شده‌اند.
سامانه‌های خورشیدی نصب‌شده در این پروژه‌ها عمدتاً از نوع پنل‌های فتوولتائیک با بازده بالا بوده و سیستم‌های مبدل DC به AC (اینورتر) با کیفیت برای تبدیل انرژی خورشیدی به برق قابل مصرف، در آن‌ها استفاده شده است. برق تولیدی این سامانه‌ها به شبکه برق سراسری تزریق می‌شود و درآمد حاصل از آن ماهانه به حساب صاحبان نیروگاه واریز می‌گردد.
اهداف اقتصادی و اجتماعی نیروگاه‌های خورشیدی در آشتیان
از مهم‌ترین اهدافی که در اجرای این پروژه‌ها دنبال شده، می‌توان به توانمندسازی اقتصادی اقشار ضعیف جامعه اشاره کرد. خانواده‌هایی که از نظر مالی در وضعیت مطلوبی قرار ندارند، با حمایت کمیته امداد و بسیج سازندگی، صاحب سامانه خورشیدی می‌شوند و درآمد پایداری از طریق فروش برق به دولت به دست می‌آورند.
علاوه بر آن، این طرح‌ها باعث افزایش تاب‌آوری اقتصادی روستاها و مناطق محروم می‌شود. با تولید برق در محل، نه تنها وابستگی به شبکه‌های سراسری کاهش می‌یابد، بلکه در ساعات اوج مصرف، فشار بر شبکه نیز کاهش پیدا می‌کند.
در عین حال، طرح‌هایی از این دست نقش مهمی در آموزش و ترویج فرهنگ استفاده از انرژی‌های پاک ایفا می‌کنند. خانواده‌هایی که صاحب این نیروگاه‌ها می‌شوند، تجربه عملی کار با تکنولوژی خورشیدی را می‌آموزند و به الگوی مثبتی برای دیگران در جامعه تبدیل می‌شوند.
نقش نیروگاه‌های خورشیدی در کاهش آلایندگی‌ها
نیروگاه خورشیدی در آشتیان، نه تنها از نظر اقتصادی، بلکه از جنبه زیست‌محیطی نیز تأثیرگذار بوده است. استفاده از انرژی خورشیدی باعث کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای مانند CO2 می‌شود. در مقایسه با نیروگاه‌های سوخت فسیلی، انرژی خورشیدی آلاینده‌ای تولید نمی‌کند و همچنین به آب زیادی برای تولید برق نیاز ندارد.
بر اساس برآوردهای انجام‌شده، هر کیلووات نیروگاه خورشیدی می‌تواند سالانه حدود ۷۵۰ کیلوگرم گاز CO2 را کاهش دهد. با این حساب، نیروگاه‌های ۶۰ کیلوواتی نصب‌شده در آشتیان، در طول یک سال از انتشار حدود ۴۵ تن دی‌اکسید کربن جلوگیری می‌کنند.
همکاری‌های چندجانبه در اجرای پروژه
اجرای موفق این پروژه‌ها نتیجه همکاری بین چندین نهاد بوده است. کمیته امداد امام خمینی (ره) با شناسایی و معرفی خانواده‌های واجد شرایط، نقش محوری در اجرای طرح داشته و بسیج سازندگی نیز در مراحل اجرایی، نصب و پشتیبانی فنی مشارکت داشته است. همچنین شرکت توزیع نیروی برق شهرستان آشتیان به عنوان نهاد مسئول اتصال نیروگاه‌ها به شبکه و انجام امور فنی نقش مهمی ایفا کرده است.
تشویق به توسعه نیروگاه‌های کوچک مقیاس
مدیر توزیع برق آشتیان در سخنرانی خود بر اهمیت ترویج نیروگاه‌های کوچک مقیاس خانگی تأکید کرد. به گفته وی، استفاده از این نوع نیروگاه‌ها در مناطق روستایی و حتی شهری می‌تواند به کاهش مصرف برق، افزایش بهره‌وری انرژی و کاهش هزینه‌های برق خانوارها کمک کند.
او همچنین افزود: با توجه به شرایط اقلیمی مناسب استان مرکزی و آفتاب‌خیز بودن منطقه آشتیان، استفاده از انرژی خورشیدی توجیه فنی و اقتصادی بالایی دارد و مردم باید به سمت نصب سامانه‌های خورشیدی در منازل، کارگاه‌ها و مزارع خود حرکت کنند.
چشم‌انداز آینده: توسعه انرژی‌های تجدیدپذیر در آشتیان
با اجرای این طرح‌ها، چشم‌انداز روشنی برای آینده توسعه انرژی‌های تجدیدپذیر در آشتیان شکل گرفته است. شرکت توزیع برق این شهرستان اعلام کرده که در نظر دارد در سال‌های آینده نیز پروژه‌های مشابهی را با همکاری نهادهای حمایتی اجرا کند.
برنامه‌هایی نیز برای آموزش جوانان و کارآفرینان محلی جهت راه‌اندازی کسب‌وکار در حوزه انرژی خورشیدی در نظر گرفته شده است. این آموزش‌ها می‌توانند ظرفیت انسانی مناسبی برای نگهداری، بهره‌برداری و توسعه سامانه‌های خورشیدی در سطح شهرستان ایجاد کنند.
جمع‌بندی
طرح بهره‌برداری از ۱۲ نیروگاه خورشیدی در آشتیان را می‌توان نمونه‌ای موفق از ترکیب توسعه انرژی‌های پاک، اشتغال‌زایی و عدالت اجتماعی دانست. این پروژه با بهره‌گیری از ظرفیت نهادهای انقلابی و حمایت از اقشار آسیب‌پذیر، ضمن تأمین انرژی پاک، الگویی قابل تعمیم برای سایر مناطق کشور محسوب می‌شود.
اجرای این طرح‌ها در آشتیان، نه تنها به افزایش تاب‌آوری شبکه برق در استان مرکزی کمک می‌کند، بلکه مسیر پایداری برای توانمندسازی اقتصادی خانوارها و توسعه پایدار ایجاد خواهد کرد.
