با رشد سرمایه‌گذاری‌ها در انرژی‌های تجدیدپذیر، استان کرمان طی ماه‌های گذشته میزبان توسعه گسترده نیروگاه‌های خورشیدی بوده است. در تازه‌ترین تحولات، نیروگاه خورشیدی مکران در شهرستان ماهان کرمان، یکی از پروژه‌های شاخص این استان، با افزایش ظرفیت جزئی اما اثرگذار روبرو شده است. در این مقاله از مجله برق اضطراری، به بررسی دقیق این توسعه جدید، اهمیت آن برای شبکه برق کشور و تاثیرات زیست‌محیطی و اقتصادی آن خواهیم پرداخت.
مکران کرمان؛ از آغاز تا امروز
نیروگاه خورشیدی مکران نخستین بار در مرداد ۱۳۹۶ در شهرستان ماهان کرمان با ظرفیت اولیه ۲۰ مگاوات افتتاح شد. این نیروگاه که از دو فاز ۱۰ مگاواتی تشکیل می‌شد، پس از شش ماه ساخته شد و با استفاده از حدود ۷۶٬۹۱۲ پنل ۲۶۰ واتی و سرمایه‌گذاری مشترک شرکت سوئیسی Durion AG و آلمانی Adore GmbH به بهره‌برداری رسید
. احداث اولیه این پروژه با هدف رونق انرژی‌های تجدیدپذیر در منطقه‌ای با ۳۰۰ روز آفتابی در سال انجام شد .
افزایش ۱۸.۵ مگاواتی ظرفیت نیروگاه‌های خورشیدی استان کرمان
بر اساس گزارش رسمی مهرنیوز در تیر ۱۴۰۴، ظرفیت نیروگاه‌های خورشیدی استان کرمان با افتتاح یا توسعه چند طرح کوچک مقیاس به‌میزان ۱۸.۵ مگاوات افزایش یافته است
. این اقدامات شامل موارد زیر بوده‌اند:
بهره‌برداری از نیروگاه ۱۰ مگاواتی در سیرجان؛
توسعه نیروگاه راین از ۲.۵ مگاوات به مجموع ۵ مگاوات؛
راه‌اندازی نیروگاه ۱ مگاواتی در منطقه ویژه اقتصادی سیرجان؛
افتتاح نیروگاه ۵ مگاواتی ارگ جدید در مسیر بم–نظام‌شهر.
با این رشد، مجموع ظرفیت نیروگاهی استان کرمان به حدود ۲۵۵ مگاوات رسید.
اگرچه این افزایش مستقیماً به نیروگاه مکران ارتباط ندارد، اما نشان‌دهنده روند سریع گسترش زیرساخت خورشیدی در استان است.
نقش افزایش ظرفیت در انرژی مکران
هرچند خود نیروگاه مکران تاکنون تغییر فازی قابل توجهی نداشته، اما توسعه فضای خورشیدی استان کرمان فضای جدیدی برای گسترش و ارتقای پروژه‌های خورشیدی فراهم کرده است. استانداری کرمان مجوزهای بیش از ۱۸۰۰ مگاوات نیروگاه خورشیدی صادر کرده که حدود ۲۵۴ مگاوات آن به شبکه متصل شده و ۸۶۹ مگاوات در حال اجراست.
این ظرفیت‌ها می‌توانند در فازهای آینده شامل توسعه مکران نیز مورداستفاده قرار گیرند.
اهمیت توسعه نیروگاه مکران برای استان و کشور
1. تکمیل هدف‌گذاری ملی
ایران در راستای اهداف پایبندی به توافق پاریس، تا پایان ۱۴۰۴ قصد دارد ظرفیت ۴۰۰–۵۰۰ مگاواتی نیروگاه‌های خورشیدی در کرمان را به بهره‌برداری برساند . مکران به‌عنوان یکی از پروژه‌های تاریخی، نقش نمادین در تحقق این هدف دارد.
2. مدیریت شبکه و صرفه‌جویی سوخت
تولید روزانه برق در ساعات اوج مصرف، به کاهش فشار بر نیروگاه‌ها و صرفه‌جویی در مصرف سوخت فسیلی کمک کرده و پایداری شبکه را افزایش می‌دهد.
3. توسعه اقتصادی بومی
فاز نخست مکران تنها در ۶ ماه با مشارکت خارجی و داخلی اجرا شد و بیش از ۳۰۰ شغل مستقیم و ۱۵۰ شغل غیرمستقیم ایجاد کرد.
ادامه توسعه این پروژه می‌تواند اشتغالزایی گسترده‌تری را در جنوب کرمان به همراه داشته باشد.
4. مبارزه با تغییرات اقلیمی
هر مگاوات برق خورشیدی می‌تواند معادل هزاران لیتر گازوییل صرفه‌جویی کند و از انتشار گاز CO₂ جلوگیری نماید. توسعه این پروژه به کاهش آلودگی و حمایت از اهداف زیست‌محیطی کشور می‌انجامد.
چشم‌انداز آینده؛ از ۲۰ به ۱۰۰ مگاوات؟
از زمان کلنگ‌زنی فاز ۱۰۰ مگاواتی در مرداد ۱۳۹۶ تاکنون، این طرح بلااستفاده باقی مانده است.
اکنون که فضای قانون‌گذاری، تامین مالی و زیرساخت در استان فراهم شده، این پروژه می‌تواند بار دیگر رونق گیرد و مکران را به یکی از بزرگ‌ترین نیروگاه‌های خورشیدی خاورمیانه تبدیل کند. انتشار مجوز و آغاز ساخت رسمی ۱۰۰ مگاوات می‌تواند نقطه عطف جدیدی برای انرژی تجدیدپذیر ایران باشد.
جمع‌بندی
در مجموع، اگرچه افزایش اخیر ظرفیت ۱۸.۵ مگاواتی در استان کرمان به نیروگاه مکران اختصاص ندارد، اما نشان‌دهنده توسعه سریع و زیرساخت مؤثر در منطقه است. پتانسیل بالای کرمان به‌ویژه در نقاطی مانند مکران، ظرفیت بزرگی برای اجرای فاز ۱۰۰ مگاواتی این نیروگاه دارد. ارتقای ظرفیت مکران نه تنها اهداف محیط‌زیستی و زیست‌محیطی ایران را تقویت می‌کند، بلکه می‌تواند جایگاه کشور را در بازار انرژی تجدیدپذیر منطقه ارتقا دهد.
